Brussel zet in op bakfietsen

Cairgo Bike is een project van het Brussels Gewest, gefinancierd door Europese fondsen, dat van bakfietsen een alternatief wil maken voor auto's en bestelwagens om de luchtkwaliteit en levenskwaliteit in Brussel te verbeteren. Brussel Mobiliteit coördineert het project sinds midden 2020 en werkt samen met een tiental partners om concrete diensten te ontwikkelen voor de gebruikers. ​ 

"Niet iedereen in Brussel is vertrouwd met fietsen. Het is logisch dat sommige gezinnen er niet spontaan aan denken om hun kinderen met de bakfiets te voeren. Met het Cairgo Bike project hebben we gemerkt dat er niet veel nodig is om de overstap te maken: een beetje gepersonaliseerde ondersteuning en bijna 7 op 10 deelnemers zijn overtuigd," legt Brussels minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt uit.

De problemen met de luchtkwaliteit in Brussel hebben vooral te maken met het wegverkeer. Veel mensen hebben en gebruiken een auto of bestelwagen omdat ze hun kinderen, boodschappen, materiaal, gereedschap, enz. moeten vervoeren, en een eenvoudige fiets volstaat niet altijd. De bakfiets is daarom een perfecte oplossing voor veel van deze behoeften, terwijl uitstoot en lawaai worden geëlimineerd en de congestie in de stad wordt beperkt.

Alain Maron, minister van Klimaattransitie en Leefmilieu: " De bakfiets is stil, milieuvriendelijk en snel. Het is een interessante mobiliteitsoplossing voor heel wat verplaatsingen in Brussel. Ik ben blij te zien dat het gebruik van de bakfiets echt van de grond is gekomen, vooral onder impuls van het Cairgo Bike project. Het is echt een meerwaarde voor onze levenskwaliteit en onze gezondheid, want als je fietst, vervuil je niet en adem je vaak zelfs gezondere lucht in dan met de auto, zo blijkt ook uit de studie van Leefmilieu Brussel. We zullen Brusselaars die kiezen voor mobiliteit met een lage uitstoot blijven steunen, met name met de Bruxell'Air-premie. Ik heb ook de tegemoetkoming voor gezinnen met een laag inkomen verhoogd om ervoor te zorgen dat alle Brusselaars toegang hebben tot duurzame vervoersmiddelen, waaronder de fiets."

Volgens Barbara Trachte, Staatssecretaris voor Economische Transitie en Wetenschappelijk Onderzoek "heeft Cairgo Bike aangetoond dat de bakfiets een economisch en ecologisch aantrekkelijke oplossing is voor leveringen en bedrijfsverplaatsingen in Brussel. Meer dan 300 KMO's hebben zich ingeschreven dankzij de subsidie van Brusselse Economie en Werkgelegenheid. We zijn van plan om deze subsidie permanent te maken in het kader van de Shifting Economy, om de economische transitie toegankelijk te maken voor alle Brusselse bedrijven.

De balans van Cairgo Bike

Een echt succes om professionals en particulieren in het zadel te krijgen

Pro Velo begeleidde 447 gezinnen in 17 Brusselse gemeenten. 73% van de deelnemers was 6 maanden na de test overtuigd van de bakfiets. 62% van deze gezinnen heeft nu een bakfiets, heeft er een besteld of is dat van plan.

Urbike heeft meer dan 220 organisaties uit de meest uiteenlopende sectoren (openbare diensten, bouw, media en evenementen, enz.) geholpen om hun dienstreizen om te schakelen naar bakfietsen, door technisch advies, testen en opleiding te geven. In totaal werden 20.000 mensen bereikt.

De VUB voerde enquêtes uit onder de gebruikers/klanten van de projectpartners. Wat opviel bij zowel zakelijke als particuliere gebruikers waren de tijdsbesparing, de capaciteit, het gebruiksgemak en de verlaging van de gebruikskosten.

Betere toegang tot bakfietsen: aankoop of gedeeld gebruik

Elektrische gezinsbakfietsen voor Cambio-klanten op bepaalde standplaatsen: Jette (parking Spiegel), Colruyt Etterbeek (Jourdan), Beurs en De Brouckère. Cambio wil de dienst ontwikkelen als aanvulling op het autodelen voor korte trajecten, want 49% van de abonnees zou er graag gebruik van maken!

Om veel boodschappen of omvangrijk materiaal te vervoeren, biedt Remorquable fietskarren aan. 37% van de fietskarren wordt gebruikt voor verhuizingen. In 53% van de gevallen vervangt de fietskar een auto.

331 Brusselse KMO's kregen steun bij de aankoop van hun bakfiets of fietskar met de ​ premie van Brussel Economie en Werkgelegenheid. 400 bakfietsen of fietskarren werden gedeeltelijk gesubsidieerd. Dit vertegenwoordigt een totaal budget van 950.000 euro van 2021 tot 2023 (400.000 euro uit Europese fondsen en 550.000 euro uit Brusselse gewestfondsen, een budget dat werd verhoogd gezien het succes). Een soortgelijke premie voor bedrijven zal worden opgenomen in de nieuwe ordonnantie over steun aan ondernemingen .

Bakfietsen veilig stallen

Een van de grootste drempels voor de groei van het bakfietsgebruik in Brussel is de angst voor diefstal! Daarom werden er via BePark en Parking.brussels bijna 200 aangepaste stallingsplaatsen ingericht, op straat of in openbare parkings.
​Er werd ook een studie uitgevoerd om het parkeren van bakfietsen te vergemakkelijken en om criteria te definiëren voor het creëren van bakfietsenparkeerplaatsen (type voorzieningen, afmetingen, enz).

Fietsers minder blootgesteld aan vervuiling

Uit een studie van Leefmilieu Brussel blijkt dat gebruikers van (bak)fietsen in Brussel minder worden blootgesteld aan concentraties black carbon dan automobilisten. De studie werd uitgevoerd bij 111 gebruikers tussen juli 2020 en september 2023 in het kader van het Cairgo Bike project. Deze 111 mensen droegen vrijwillig een meettoestel gedurende twee tot vier weken op al hun verplaatsingen, zowel met de fiets als met de auto. Tijdens de spits werd een gemiddelde vermindering van 33% in blootstelling aan black carbon vastgesteld voor fietsers in vergelijking met automobilisten. Buiten de spits is de afname zelfs 35%. Dit komt omdat fietsers minder drukke routes kunnen kiezen en fietspaden kunnen gebruiken die gescheiden zijn van het verkeer, waardoor ze zich kunnen verwijderen van de as met uitlaatgassen van auto's.

Black carbon wordt uitgestoten door wegverkeer en verwarming. Het is nauw verbonden met het verbrandingsproces. Het bestaat uit zeer fijne deeltjes en dringt gemakkelijk door in de longen en de bloedsomloop, waardoor het risico op kanker en hart- en vaatziekten toeneemt.

Door de voorkeur te geven aan de bakfiets word je blootgesteld aan lagere concentraties black carbon en kun je je route aanpassen. Gebruik bij voorkeur groene gebieden zoals parken en fietspaden, en vermijd smalle straten omringd door hoge gebouwen waar het moeilijker is voor verontreinigende stoffen om zich te verspreiden.

Wat zijn de vooruitzichten?

Het Europese project loopt dan wel ten einde, toch zal het werk doorgaan: Parking.brussels zal meer bakfietsenstallingen installeren, Cambio zal zijn aanbod blijven uitbreiden, de premies voor de aankoop van bakfietsen voor KMO's van Brusselse Economie en Werkgelegenheid komen terug in 2024, enz. Ook de ondersteuning voor gezinnen via ProVelo en voor bedrijven via Urbike wordt voortgezet.

"Ook al zien we nu al veel meer fietsen van alle types in het verkeer dan drie jaar geleden, het potentieel is nog steeds enorm. Volgens studies kunnen zowel gezinnen als bedrijven 25% van alle goederen en 50% van de lichte goederen met de bakfiets afleveren," besluit Elke Van den Brandt.